Een beschrijving van een werkdag geeft een kijkje in de keuken van een thuisbegeleider.
Thuisbegeleiding is hulpverlening die activeert, structureert en het dagelijks leven weer op de rails zet. Thuisbegeleiding is inzetbaar bij zeer diverse problemen en in zeer diverse omstandigheden. Bij hulpvragen voortkomend uit bijvoorbeeld psychiatrische aandoeningen of een verstandelijke beperking, bij verslaving en pedagogische vraagstukken. Er is één overeenkomst tussen alle hulpvragen: de begeleiding vindt thuis plaats. Een beschrijving van een werkdag geeft een kijkje in de keuken van een thuisbegeleider.
Het is woensdagochtend; ik heb de maandelijkse casuïstiekbespreking met het team. Een collega vertelt over haar cliënt. Het verhaal doet me denken aan een vrouw die ik vorig jaar begeleidde. Ze woonde in een ernstig vervuild huis en weigerde ondanks al mijn pogingen hier iets mee te doen. Terwijl dit haar hulpvraag was bij aanmelding. Maar er bleek veel meer aan de hand. Ik heb door haar geleerd altijd te ‘checken’.
Ik leg mijn collega uit hoe ik het heb aangepakt: na een aantal gesprekken over haar wensen stelde ik de cliënte voor om een opruim- en schoonmaakplan maken. We bedachten kleine stappen, zoals het weggooien van oud papier en lege flessen, en spraken af beiden te proberen het plan consequent uit te voeren. Maar bij de huisbezoeken hierna bleek iedere keer dat de cliënte niks uit het plan had gedaan. Het verbaasde me; ze leek gemotiveerd. Ik vroeg haar waarom het niet was gelukt. Het bleek dat ze al tijden veel pijn aan haar gewrichten had, en opruimen hierdoor helemaal niet ging. Ik heb de telefoon gepakt en eerst een afspraak bij de huisarts voor haar geregeld. Die had ze overigens al zeven jaar niet meer bezocht. Een paar weken later was de cliënte pijnvrij en konden we alsnog aan de slag met ons plan.
Opruimen en ontdooien
Anderhalf uur later zit ik in de auto, op weg naar Piet. Toen Piet vorige week belde en vroeg om samen een overzicht te maken van achterstallige betalingen, twijfelde ik geen moment. Ik zag nog een vrije ochtend in de agenda en reserveerde deze direct voor Piet. En daar sta ik nu. Piet is een 41-jarig alcoholafhankelijke alleenstaande man met psychiatrische klachten, die tot nu toe weinig openheid van zaken gaf over zijn financiën. Ik sta pas sinds een maand wekelijks bij hem aan de deur van zijn verre van schone woning, en ben blij dat hij nu al vraagt om ondersteuning bij zijn financiën. Samen zoeken we alle ongeopende post bij elkaar en maken drie stapels: weggooien, bewaren en direct iets mee doen. Piet ontdooit zichtbaar, hij biedt me zelfs thee aan in een zelf afgewassen glas. Daar heeft mijn opgewekte benadering ongetwijfeld mee te maken.
Een uitgeput gezin
Om 13.45 uur bel ik aan bij Sonja. Het gaat niet goed met Sonja en haar gezin. Ze woont samen met haar man en twee kinderen, meiden van 7 en 11, en heeft sinds anderhalf jaar kanker. Na vele zware chemokuren en de onvoorwaardelijke inzet van haar man, is het gezin ten onder gegaan aan uitputting. Het sociaal team, waar een collega-thuisbegeleider lid van is, besloot het gezin aan te melden voor ondersteuning aan huis. Naast de ziekte van Sonja, heeft haar echtgenoot inmiddels te verwerken gekregen dat zijn contract niet verlengd wordt. De zorgen om de financiën dringen zich op. Naast luisteren naar Sonja en haar man, heb ik ook aandacht voor de twee dochters. Ik klets even wat met ze en terwijl ik dit doe probeer ik ze te ‘peilen’: hoe gaat het met ze? De meiden waren al zo angstig de afgelopen tijd, misschien kan ik iets voor ze betekenen. Al is het troost of een beetje aandacht.
Spelletjes en pittige gesprekken
Mijn laatste afspraak voor vandaag is bij het gezin van Jet. Toen ik een jaar geleden bij haar binnenstapte, ging het er hier heel anders aan toe dan nu. Er was sprake van huiselijk geweld, vooral door pedagogische onmacht. Jet en haar man zaten niet op één lijn en vlogen elkaar regelmatig in de haren. De frustraties en onmacht liepen zo hoog op, dat ook de kinderen het doelwit werden. Ik ben vorig jaar begonnen door iedereen in het gezin z’n verhaal te laten doen: wat gebeurt hier precies en wat is jouw rol daarin? Daarna ben ik samen met Jet en haar echtgenoot meer structuur en rust voor het gezin gaan creëren. Er kwamen duidelijke regels, en regelmaat. Ik probeerde positiviteit te brengen en het goede voorbeeld te geven. Soms deed ik een spelletje en liet zien hoe je dat eerlijk kunt doen, soms ruimde ik een kamer op met een kind en gaf ik opruimtips en soms voerde ik een pittig gesprek met de ouders over hun onmacht. Langzaam ging het beter, het belangrijkste is dat het geweld gestopt is en het vertrouwen en de veiligheid zijn toegenomen. Terwijl Jet vertelt dat het gezin eigenlijk best een goede week achter de rug heeft, voel ik dat ik heel trots ben op dit gezin en eigenlijk ook op mijn eigen rol daarin.
Morgen weer een dag
Einde van de middag. De huisbezoeken zitten erop, ik registreer mijn werkuren op mijn tablet en bel nog even een hulpverlener terug die op de voicemail stond. De dag is omgevlogen, maar wat heb ik veel gedaan. En bereikt. Moe maar tevreden rijd ik naar huis en bedenk hoe veelzijdig mijn baan eigenlijk is. Ik kijk uit naar mijn vrije avond, maar ik heb stiekem alweer zin om morgen te werken.
Meer informatie over thuisbegeleiding