Het arbeidsmarkttekort is een van de grootste vraagstukken voor de komende jaren. Niet alleen voor Zorg en Welzijn, maar voor vele sectoren in Nederland zijn er inmiddels vele onvervulbare vacatures door een tekort aan mensen. Dit neemt in een rap tempo toe. Er is sprake van een structurele krimp van de beroepsbevolking terwijl er ondertussen meer ouderen komen die zorg nodig hebben
Lees hier over Arbeidsmarktknelpunt in 5 vragen
Actieplannen op meerdere niveaus
De afgelopen twee jaren is op verschillende niveaus, landelijk en regionaal, gewerkt aan actieplannen om te werken aan oplossingen. Samen met de regionale en landelijke aanpak wordt toegewerkt naar een integrale arbeidsmarktaanpak. In eerste instantie dacht elke partij vanuit zijn eigen rol en opvatting na over oplossingen. Alle partijen deelden wel van begin af aan de insteek dat het arbeidsmarktvraagstuk regionaal ingestoken/opgepakt moet worden. In de samenwerking afgelopen jaren is focus aangebracht en werken partijen in de regionale en landelijke aanpak gericht samen aan een integrale arbeidsmarktaanpak. Welke actieplannen of arbeidsmarktprogramma’s zijn er? Wat zijn de kenmerken ervan? Hieronder een beschrijving.
Arbeidsmarktagenda Aan het werk voor ouderen 2023
Aan het werk voor ouderen is een arbeidsmarktagenda waarmee werknemersorganisaties (CNV, FNV), werkgevers (ActiZ, BTN, NVZ), onderwijsveld (MBO raad) en overheid (VWS) eind 2016 de handen ineen hebben geslagen en zich sterk maken voor behoud en instroom van zorgpersoneel in de ouderenzorg. Het jaar 2016 markeerde een kantelpunt: de crisisjaren waren voorbij en de bezuinigen stopten. De Arbeidsmarktagenda markeert beleidsmatig de verandering van personeelsoverschot naar personeelstekort De Arbeidsmarktagenda richt zich op 4 speerpunten en daaronder 11 actielijnen:
- Zorgpersoneel behouden
- Instroom zorgpersoneel vergroten
- Zorgkwaliteit verbeteren
- Zorgafhankelijkheid verminderen
Deze arbeidsmarktagenda richt zich op de ouderenzorg in brede zin. Dus niet alleen ouderen in een intramurale setting maar ook zorg voor ouderen in de cure. Met deze arbeidsmarktagenda is neergezet welke elementen opgepakt moeten worden om het grote vraagstuk van de arbeidsmarkt aan te pakken, én zijn door alle partijen bestuurlijke afspraken gemaakt om hier gezamenlijk aan te werken. Kern van de afspraken is dat de uitvoering van de arbeidsmarktaanpak vooral in de regio moet plaatsvinden. De regionale actieplannen (RAAT’s) zijn daarom leading in de concrete aanpak en acties (zie volgende alinea).
Vanuit de Arbeidsmarktagenda wordt o.a. samengewerkt met de 14 regionale werkgeversorganisaties, vertegenwoordigd door RegioPlus, om in alle regio’s te zorgen voor een warm welkom voor geïnteresseerden die willen werken in de zorg. In het najaar 2018 moet in alle regio’s een infrastructuur staan waar geïnteresseerden worden opgepakt en de weg gewezen. De regionale werkgeversorganisatie hebben een belangrijke coördinerende taak voor samenwerking tussen de betrokken partijen: werkgevers, opleiders, UWV, gemeenten, etc. Lees hier meer over deze regionale aanpak.
Regionale Actieplannen Aanpak Tekorten (RAAT’s)
Op regionaal niveau werden de oplopende vacatures een dagelijkse realiteit. De regionale werkgeversorganisaties hebben vanaf najaar 2016 de handen ineen geslagen om te komen tot regionale actieplannen voor knelpunten op de arbeidsmarkt. Dit zijn de zogenoemde RAAT’s: Regionale Actieplannen Aanpak Tekorten. In deze RAAT’s maken de werkgevers – zorg en welzijn breed - gezamenlijk afspraken over instroom en behoud van medewerkers. Een belangrijk onderdeel van de RAAT’s is het stimuleren van regionale samenwerking van alle werkgevers in de zorg en welzijn om met het onderwijsveld en andere partijen heel concreet te werken aan bijv. vergroten van de opleidingscapaciteit, verhogen van opleidingsrendement, stages, loopbaankeuzes, maatwerkopleidingen, instroom en behoud van medewerkers. Hier vindt u de lijst met alle RAAT’s die al officieel van start zijn.
Actieprogramma Werken in de Zorg
Maart 2018 heeft het ministerie van VWS het Actieprogramma Werken in de Zorg gepubliceerd. In dit actieprogramma geeft het ministerie aan hoe het de personeelstekorten in de zorg en welzijn gaat aanpakken. Het doel van dit actieprogramma is om te zorgen voor voldoende medewerkers, die goed zijn toegerust voor en tevreden zijn met het belangrijke werk dat zij doen. Deze opgave vraagt niet alleen om meer medewerkers. Het moet ook beter en anders. Het actieprogramma is daarom gebouwd op drie actielijnen:
- Meer kiezen voor de zorg (o.a. imago- en wervingscampagne en zij-instroom)
- Beter leren in de zorg (o.a. minder uitval, betere stageplaatsen, samenwerking werkveld-opleidingen)
- Anders werken in de zorg (o.a. verminderen administratieve lasten en werkdruk, inzet technologie)
Het actieprogramma is als een ‘paraplu’ over de andere actieprogramma’s gezet, zoals de Arbeidsmarktagenda Zorg voor Ouderen 2023, en zorg en welzijn breed neergezet. Het Actieprogramma van VWS biedt focus en verbinding aan de vele activiteiten in de 3 actielijnen en maakt de aanpak zorgbreed. VWS laat door dit actieprogramma zien dat zij haar verantwoordelijkheid neemt in het arbeidmarktvraagstuk voor de gehele zorg en welzijn. De RAAT’s worden centraal gezet in het Actieprogramma en daarnaast verbindt VWS de focus en resultaten van de RAAT’s aan de inzet van de SectorplanPlus middelen. Daarmee is regionale samenwerking in de RAAT’s ook in beleidsmatig opzicht leading geworden.
Het is daarom van groot belang dat u de doelstellingen en acties in de RAAT in uw regio niet alleen onderschrijft, maar ook daadwerkelijk actief deelneemt. U hoeft hiervoor geen lid te zijn van de regionale werkgeversorganisatie. Alleen met bundeling van alle krachten kunnen we het enorme arbeidsmarktvraagstuk oppakken.